الف) مدارک عمومی لازم برای صدور مجوز سرمایه‌گذاری خارجی

1- ارائه نامه درخواست کتبی توسط سرمایه‌گذار/سرمایه‌گذاران خارجی خطاب به سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران.

2- فرم درخواست سرمایه‌گذاری خارجی  (Application Form) قابل دانلود از قسمت فرم های پورتال به طور کامل به صورت تایپ شده تکمیل و تمام صفحات آن توسط متقاضی امضاء شود.

3- پیوست نمودن رزومه کوتاه از مجری طرح، کپی پاسپورت برای اشخاص حقیقی و یا مستندات ثبت شرکت برای اشخاص حقوقی، قرارداد مشارکت شرکت سرمایه‌گذار خارجی و شرکت سرمایه‌پذیر و سایر مستنداتی که برای بررسی در هیات سرمایه‌گذاری خارجی مفید باشد.

4 -موافقت اصولی اجرای طرح‌، جواز تأسیس طرح یا سایر مدارک حسب مورد صادره از دستگاه ذیربط از استان محل اجرای طرح

5- درصورتی که بخشی از سرمایه سرمایه‌گذار خارجی ماشین آلات و تجهیزات باشد، ارائه فهرست ماشین‌آلات و تجهیزات به تفکیک : مشخصات، کشور سازنده، سال ساخت، قیمت واحد و قیمت کل به ارز خارجی ارائه شود

6- در صورتی که بخشی از سرمایه سرمایه‌گذار خارجی درقالب  دانش فنی، خدمات فنی مهندسی، نام تجاری باشد، ارائه قرارداد مربوطه امضاء شده فیمابین سرمایه‌گذار خارجی و شرکت سرمایه‌پذیر و همچنین مستندات دال بر نحوه تعیین ارزش خدمات فوق الذکر الزامی است. در غیر اینصورت پیش نویس قرارداد ارائه شده و ظرف دو ماه پس از صدور مجوز سرمایه‌گذاری خارجی قرارداد نهایی امضا شده ارائه گردد.

7- در صورتی که بخشی از سرمایه سرمایه‌گذار خارجی مواد اولیه و قطعات یدکی باشد، ارائه فهرست مواد اولیه و قطعات یدکی به تفکیک: مشخصات کشور سازنده، سال ساخت، قیمت واحد و قیمت کل به ارز خارجی.

 * بعد از ارائه مدارک فوق به مرکز خدمات سرمایه‌گذاری استان، موضوع در هیات عالی سرمایه‌گذاری طرح و پس از تصویب، مجوز سرمایه‌گذاری خارجی با امضای وزیر امور اقتصادی و دارایی صادر می‌شود.

ب)صدور مجوزسرمایه گذاری خارجی در پروژه ها یا بنگاه‌های موجود از طریق خرید سهام

1- ارائه مدارک عمومی

2- ارائه آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده به همراه گزارش حسابرس مستقل و  بازرس قانونی مربوط به واحد سرمایه‌پذیر.

3- ارائه آگهی روزنامه رسمی آخرین تغییرات مربوط به واحد سرمایه‌پذیر.

4- ارائه صورتجلسه مجمع عمومی عادی/فوق‌العاده مبنی برتصویب و تأیید ورود سرمایه‌گذار خارجی با درج میزان سرمایه‌گذاری و سهام

5- ارائه دلایل ورود سرمایه‌گذار خارجی و گزارش توجیهی مبنی بر ارزش افزوده جدید و احراز شرایط مندرج در ماده (7) آئین نامه اجرایی قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی

6- ارائه مفاصا حساب مالیاتی نقل و انتقال سهام بین سهامداران

7- ارائه قرارداد نهائی یا پیش‌نویس قرارداد خرید و نقل انتقال سهام

8- ارائه گواهی نقل و انتقال سهام با درج میزان سهام و مبلغ سرمایه‌گذاری خارجی(با ارز خارجی)

9- ارائه مستندات مربوط به سرمایه خارجی وارده

ارائه مدارک بندهای (8) و(9) مربوط به زمانی است که قبل از ارائه درخواست سرمایه‌گذاری خارجی به سازمان سرمایه‌گذاری، نقل وانتقال سهام و ورود سرمایه خارجی انجام شده باشد. هرچند توصیه سازمان این است که قبل از صدور مجوز سرمایه‌گذاری خارجی واگذاری سهام و ورود سرمایه صورت نپذیرد.

ج) صدور مجوز سرمایه‌گذاری خارجی در قالب روش‌های قراردادی(BOT)، بیع متقابل، مشارکت مدنی

1- ارائه مدارک عمومی

2- ارائه قرارداد نهایی و امضا شده(تمام صفحات) فیمابین طرفین (با ارائه دلایل توجیهی مبنی بر عدم امکان ارائه قرارداد نهایی در زمان ارائه درخواست، پیش‌نویس قرارداد فوق نیز که توسط طرفین پاراف شده باشد قابل قبول است)

3- ارائه پیوست‌های قرارداد از جمله قرارداد انتقتال دانش فنی، و سایر قراردادهای متمم.

 نکته: ارائه موافقت اصولی تامین خوراک طرح، درخصوص پروژه‌های پالایشگاهی، نفت و گاز و پتروشیمی الزامیست

 د)صدور مجوز انتقال سود سرمایه‌گذاری خارجی/ اقساط وام سهامدار خارجی/ پرداخت مربوط به ماده 15 قانون

1- درخواست سرمایه‌گذار خارجی/ سرمایه‌گذاران خارجی برای انتقالات فوق (نامه پوششی)

2- ارائه آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده واحد سرمایه‌پذیر به همراه گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی

3- ارائه صورتجلسه مجمع عمومی عادی فوق العاده مبنی بر تصویب میزان سود قابل تقسیم و تأیید میزان سود سرمایه‌گذار خارجی. (ارائه صورتجلسه مذکور برای سایر درخواست‌های انتقال مربوط به ماده (15) قانون مانند وام سهامدار خارجی، حق لیسانس، دانش فنی و... نیز الزامیست)

4- ارائه گواهی‌نامه موسسه حسابرسی عضو جامعه حسابرسان، مبنی بر تأیید انجام کسورات قانونی سود سهامدار خارجی و اعلام بلامانع بودن انتقال سود سهامدار خارجی به خارج از کشور(به استناد ماده (22) آئین‌نامه اجرایی قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی). (ارائه گواهی مذکور برای سایر درخواست‌های انتقال مربوط به ماده (15) قانون مانند وام سهامدار خارجی، حق لیسانس، دانش فنی و... نیز الزامیست)

5- ارائه آگهی روزنامه رسمی آخرین تغییرات در واحد سرمایه پذیر.

6- ارائه قراردادهای فیمابین سرمایه‌گذار خارجی و واحد سرمایه‌پذیر جهت بررسی انتقالات موضوع ماده (15) قانون از جمله قرارداد تسهیلات مالی، دانش فنی، خدمات فنی و مهندسی و تجاری ضروری است.

7- تفکیک اصل و فرع انتقالات مربوط به تسهیلات مالی و نحوه محاسبه سایر مبالغ انتقال ماده (15) قانون، ضروری است.

ه)صدور هرگونه اصلاحیه در مجوزهای سرمایه‌گذاری خارجی از جمله افزایش یا کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و تغییر نام سرمایه‌گذار خارجی و...

1- ارائه درخواست کتبی توسط سرمایه‌گذار/ سرمایه‌گذاران خارجی (نامه پوششی)

2- ارائه صورتجلسه مجمع عمومی عاده فوق‌العاده مبنی بر تصمیمات جلسه و تصویب افزایش/ کاهش سرمایه سهامداران، در صورت تغییرات سهامداری مبنی بر تصویب و تأیید میزان سرمایه و سهامداری سهامداران قبل و بعد از تغییرات، اعلام محل افزایش سرمایه و درج میزان و درصد سهامداری سهامداران قبل و بعد از تغییرات، اعلام محل افزایش سرمایه و درج میزان و درصد سهامداری سهامداران قبل و بعد از تغییرات.

3- ارائه آگهی روزنامه رسمی آخرین تغییرات واحد سرمایه‌پذیر.

4- ارائه آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده واحد سرمایه‌پذیر به همراه گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی.

5- ارائه جزئیات کامل چگونگی و محل افزایش سرمایه (مطالبات حال شده/ افزایش نقدی/ وام سهامدار) یا دلیل کاهش سرمایه سرمایه‌گذار خارجی.

6- ارائه سایر مستندات لازم حسب مورد.

• در صورت وجود سهامدار خارجی قبلی و ورود سهامدار خارجی جدید، ارائه درخواست هر کدام از سهامداران خارجی الزامیست.
• در صورت جایگزینی سرمایه‌گذار خارجی در مجوز سرمایه‌گذاری خارجی، ارائه مستنداتی مبنی بر احراز شرایط ماده(10) قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی الزامیست.
• در صورت افزایش سرمایه‌گذاری در قالب وام سهامدار خارجی به واحد سرمایه‌پذیر، ارائه قرارداد اعطای تسهیلات و ارائه جزئیات کامل و شرایط بازپرداخت الزامیست.

1- برخورداری سرمایه‌گذاری خارجی از حقوق، حمایت‌ها و تسهیلات یکسان با سرمایه‌گذاری داخلی(ماده 8 قانون)

2- انتقــال آزادانــه اصل سرمایه و منافع ناشی از سرمایه‌گذاری در کشور بصورت ارز و یا کالا (مــواد 18-13 قانون)
3- امکان سرمایه‌گذاری خارجی بصورت صد در صد در طرح‌های سرمایه‌گذاری (ماده 4 آئین نامه)
4- پذیرش سرمایه‌گذاری خارجی در کلیه زمینه‌های تولیدی، صنعتی و کشاورزی، حمل و نقل ارتباطات، خدمات و تأمین آب و برق و گازو انرژی
5- امکان ارجاع اختلافات سرمایه‌گذاری به مراجع بین المللی (ماده 19 قانون)
6- امکــان تملـــک زمیـن به نام شـــرکت (ثبت شده در ایران) در سرمایه‌گذاری‌های مشترک (مــاده 34 آئین نامه)
7- ارائه تسهیلات روادید اقامت سه ساله در ایران برای سرمایه‌گذاران خارجی،مدیران، کارشناسان و بستگان درجه یک آنها و امکان تمدید آن (ماده 20 قانون و 35 آئین نامه)
8- تصمیم‌گیـری نسبت به درخــواست های سرمایه‌گـــذاران خــارجی حداکثر ظرف مدت 45 روز، (ماده 6 قانون).
9- انتخاب روش سرمایه‌گذاری در طرح مورد نظر بصورت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) یا ترتیبات قراردادی از جمله روش‌هـــایBOT، بای بک و مشـارکت مدنی توسط سرمایه‌گــذار، (ماده 3 قانون)
10- پـذیرش سـرمـایـه‌گـذاری اشخـاص حقیقی و حقـوقی ایـرانی کـه با سرمایه منشأ خارجی در کشور سـرمـایـه‌گـذاری می‌نمایند و اعـطـای تسهیلات و حمـایت‌هـای قـانون تشـویق و حمـایت سرمایه‌گذار خارجی به آنها. (ماده 1 قانون)
11- سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند بخشی از سرمایه خود را از منابع داخلی و خارجی بصورت وام تهیه نمایند.  بدیهی است تضمین تعهدات بازپرداخت وام اخذ شده بر عهده وام گیرنده است.
12- سرمایه خارجی می‌تواند به شکل ارز نقدی، ماشین آلات و تجهیزات، مواداولیه، دانش فنی و سایر اشکال حقوق مالکیت معنوی به کشور وارد و تحت پوشش قانونت تشویق و حمایت قرار گیرد.

1- درخواستهای سرمایه گذاران خارجی بمنظور پذیرش، ورود، بکارگیری، خروج سود و سرمایه در چارچوب قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاری خارجی می بایست صرفاً به سازمان سرمایه گذاری تسلیم و از آن طریق اقدام گردد. (ماده 5 قانون).

2- هـر گـونه تغییر در نـام، نشـانی، شکل حقوقی و تابعیت سرمایه گذار خارجی و تغییرات بیش از 30 درصد در مـالکیت وی مـی بایست تـوسط سرمایه گــذار خارجــی به اطلاع سازمان رسانده شود.(ماده 33 آئین نامه).

3- چـنانچه سـرمـایـه گـذار خارجی قصد واگذاری سرمایه‌گذاری خود به سایر سرمایه‌گذاران را داشته بـاشد ضروریست سازمان سرمایه‌گذاری را مطلع نماید. درصورت واگذاری به سرمایه‌گذاری خارجی دیگر ضروریست اقدامات لازم درخصوص موافقت هیأت و اخذ مجوز از طریق سازمان معمول گردد. (ماده 10 قانون).

4- کلیه درخواست‌های سرمایه‌گذار خارجی در موارد انتقال سود، سرمایه و عایدات ناشی از افزایش ارزش سرمایه موضوع قانون می‌بایست مستند به گزارش موسسه حسابرسی عضو حسابرسان رسمی ایران به سازمان ارائه گردد. (مواد 22 و 23 آئین نامه).

5- ظرف مدت تعیین شده در مجوز سرمایه‌گذاری خارجی که معمولاً 6 ماه است، سرمایه‌گذار موظف به وارد نمودن بخشی از سرمایه به کشور برای اجرای طرح مصوب می‌باشد. در صورت عدم ورود سرمایه ظرف مدت مذکور و به منظور ممانعت از ابطال مجوز صادره ضروری است سرمایه‌گذار دلایل و توجیهات لازم را برای تمدید مدت اعتبار مجوز به سازمان ارائه نماید. (ماده 32 آئین نامه).

6- سرمایه‌گذار خارجی موظف است ورود سرمایه‌های خود را از جمله سرمایه نقدی و غیرنقدی در چارچوب مجوز سرمایه‌گذارخارجی صادره به سازمان سرمایه‌گذاری اعلام نماید تا در سازمان به ثبت رسیده و تحت پوشش حمایتی قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی قرار گیرد. عدم ثبت سرمایه‌های وارده در سازمان به معنای عدم پوشش قانونی و حمایتی به سرمایه‌های مذکور میباشد. (ماده 11 قانون و ماده 24 آئین نامه).

7- ایرانیانی که قصد دارند با سرمایه منشأ خارجی در ایران سرمایه‌گذاری و تحت پوشش قانون تشویق و حمایت قرار گیرند می‌بایست در خارج از کشور فعالیت اقتصادی و تجاری داشته و مستندات مربوطه را به سازمان سرمایه‌گذاری ارائه نمایند. (ماده 5 آئین نامه).

8- پذیرش سرمایه‌گذاری خارجی در بنگاه‌ها و شرکت‌های اقتصادی موجود ایرانی (خرید سهام) مشروط به ایجــاد ارزش افــزوده در واحـــد اقتصــادی مورد نظــر پس از خــرید سهــام می‌بــــاشد. (مـاده 7 آئین نامه).

الزامات قانونی:

• مواد (1) و  (11) قانون شامل تعريف انواع سرمايه خارجي
• فصل 5 قانون شامل مواد  (11) تا (18)  ناظر بر پذيرش، ورود و خروج سرمايه خارجي
• فصل (5) آيين نامه شامل ماده (21) در دو بخش همراه با چهار تبصره در خصوص

انواع سرمايه خارجي

بر اساس تعاريف مندرج در مواد (1) و(11) قانون و مطابق با تعاريف بين‌المللي انواع سرمایه خارجی شامل موارد ذیل می‌ باشد:

1- نقد:

- حواله‌هاي بانكي​

2- غیر نقد :

كالا : شامل ماشين‌آلات و تجهيزات، مواد اوليه، ابزار و قطعات يدكي و ...

انتقال تكنولوژي: حق اختراع،‌دانش فني، اسامي و علائم تجاري و خدمات تخصصي

ساير موارد مجاز با تصويب هيات دولت عبارتند از پرداخت‌های نقدی سرمایه‌گذار خارجی در خارج از کشور مرتبط با پروژه (هزینه لابراتوارها، طراحی‌ها، مطالعات و تحقیقات، پیش پرداخت‌ها و .....)

شرایط ثبت انواع سرمایه خارجی:

الف) آورده نقدی: موضوع تبصره بند الف-2 ماده (21) آئین‌نامه اجرایی قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی:

1. آورده نقدی وارده از طریق بانک‌ها و صرافی‌های بانک‌ها:

مقتضی است جدول (1) توسط بانک‌ عامل تکمیل و مستقیما در سربرگ بانک‌ به سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران گواهی گردد.

2. آورده‌های نقدی وارده از طریق اظهارنامه ارزی (ارزهمراه مسافر): در این خصوص مقتضی است اصل اظهارنامه ارزی (در مواردی که ارز در بانک تبدیل به ریال نشده باشد) به همراه تصویر فیش بانکی واریز ارز و یا معادل ریالی آن (نهایتا تا 2 روز کاری از تاریخ اظهارنامه) به حساب شرکت سرمایه‌پذیر به سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران ارائه گردد.

3. سرمایه‌گذاری مجدد (سود قابل انتقال سرمایه گذار خارجی) : بر اساس ماده (29) آيين‌نامه سرمايه‌گذار خارجي در صورت تمايل مي‌تواند تمام يا قسمتي از مبالغ قابل انتقال ناشي از مواد  (13)، (14) و (15) قانون را با اجازه هيات به افزايش سرمايه‌گذاري خود در همان بنگاه اختصاص دهد و يا پس از طي تشريفات قانوني براي اخذ مجوز سرمايه‌گذاري، صرف سرمايه‌گذاري جديد بنمايد. (مستندات مورد نیاز: 1- صورت‌هاي مالي حسابرسي شده دوره مورد نظر 2- صورتجلسه تصميمات هيات مديره)

ب)آورده غیرنقدی:

1. سرمایه غیرنقدی ترخیص‌شده از طریق گمرک جمهوری اسلامی ایران: در صورت صدور برگ سبز گمرک اصل و تصویر پشت و رو برگ سبز گمرکی، تصویر مجوز ثبت سفارش و پروفرمااینویس مربوطه و در صورت عدم صدور برگ سبز گمرک ارائه رسید پروانه الکترونیکی واردات به همراه سایر اسناد فوق‌الذکر

2. موارد وارده به مناطق ویژه اقتصادی و فاقد برگ سبز گمرکی: موضوع بخشنامه گمرک جمهوری اسلامی ایران به شماره 260/24/1/109/1106/178860 مورخ 8/07/1387 ، مقتضی است طیق مفاد بخش‌نامه مزبور اطلاعات کالاهای وارده در قالب جدول (2) تکمیل و به سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران جهت ارائه به کمیته ویژه ارسال گردد.

3. سرمایه غیرنقدی وارده در قالب دانش فنی و خدمات تخصصی: طبق تصوینامه هیات وزیران شماره 20700/ت53461 ه مورخ 25/02/1396 آیین‌نامه ارزش‌گذاری دارایی‌های نامشهود در طرح‌های سرمایه‌گذاری می بایست ثبت تقاضا در سامانه ارزش‌گذاری اقدام گردد. در حال حاضر بر اساس اعلام سازمان برنامه و بودجه کشور، ارزشگذاری دارایی‌های نامشهود کمافی‌السابق توسط دستگاه ذیربط انجام خواهد پذیرفت. بر این اساس پس از ورود دانش فنی با تکنولوژی مربوطه به کشور، واحد سرمایه‌پذیر می‌بایست مستندات ورود دانش فنی را به سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران اعلام نماید تا پس از بررسی و تایید توسط دستگاه ذیربط مراتب اعلام  ثبت دانش فنی به عنوان آورده سرمایه‌گذار خارجی در سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران انجام گردد.

ج) در هريك از روش‌هاي خارج از پيش‌بيني قانون، چنانچه اسناد مثبته برون شركتي مؤيد پرداخت‌هاي سرمايه‌گذار خارجي مرتبط با هزينه‌هاي قابل قبول پروژه ارائه گردد، پس از بررسي‌هاي كارشناسي در صورت تاييد هيات سرمايه‌گذاري خارجي قابليت ثبت خواهد داشت.

جدول (1)  

از بانک ........ شعبه.....

به سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران

به درخواست شرکت                                    وصول حواله‌های ارزی با مشخصات زیر گواهی می‌شود:

جدول(2)

ماشين آلات و تجهيرات وارد شده براي خط توليد ..................... در شركت ........................... از مبدا منطقه ويژه/آزاد....................

تعاریف:

سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی: عبارتست از مشارکت حقوقی سرمایه‌گذار خارجی در یک شرکت ایرانی موجود یا جدید

ترتیبات قراردادی: مجموعه روش‌هایی است که طی آن استفاده از سرمایه خارجی صرفا تابع توافقات قراردادی فمابین طرفین قرارداد می‌‌باشد.

ساخت، بهره‌برداری و واگذاری: سرمایه‌گذار خارجی طبق توافقات قراردادی با طرف ایرانی منابع مالی نقدی و غیرنقدی برای اجرای طرح مورد سرمایه‌گذاری را با مسئولیت خود و از طریق تشکیل شرکت ایرانی و با تاسیس شعبه خود در ایران به عنوان شرکت پروژه (Project Company)، تدارک نموده و حسب مورد مبادرت به ساخت و یا بهره‌برداری از طرح می‌نماید. روش‌های BOT بسیار متنوع و هرکدام از ویژگی‌های خاصی برخوردارند.

بیع تقابل: سرمایه‌گذار خارجی منابع مالی نقدی و غیرنقدی را برای ایجاد، توسعه و یا نوسازی بنگاه اقتصادی سرمایه‌پذیر در اختیار بنگاه قرار می‌دهد و برگشت سرمایه به صورت کالاها و خدمات تولیدی بنگاه اقتصادی سرمایه‌پذیر و یا سایر کالاها تسویه می‌شود.

مشارکت مدنی: ترتیبات قراردادی برای انجام فعالیت مشترکی است که بدون تشکیل شخصیت حقوقی (شرکت) صورت می‌گیرد و منافع سرمایه‌گذاری و نحوه انتفاع هریک از طرفین مشارکت به ترتیبی که در قرارداد مقرر گردیده، قابل برداشت است. مشارکت مدنی شامل کلیه اشکال دیگر کسب و کار است که در آن سرمایه‌گذار خارجی بدون تشکیل شرکت، در منافع حاصل از سرمایه‌گذاری ذینفع می‌شود. در هرحال سوابق مالی مربوط به مشارکت در دفاتر یکی از طرفین مشارکت در ایران ثبت و ضبط می‌شود.

انواع قراردادهای قابل معامله در بورس کالا:

هم اکنون معاملات در دو بخش فیزیکی و مشتقات صورت می گیرد:

بخش فیزیکی:

در بخش فیزیکی،  سه  نوع  قرارداد برای  مبادلات در نظر گرفته شده  است که عبارتند از:

• قرارداد نقدی  (spot)در این قرارداد، خریدار می‌بایست کل مبلغ قرارداد را به علاوه کارمزد کارگزار به صورت نقد پرداخت کند و فروشنده نیز می بایست حداکثر ظرف سه روز، کالای مورد معامله را به خریدار تحویل دهد.
• قرارداد سلف (forward)  در این قرارداد، کل مبلغ در زمان انجام  معامله  توسط خریدار پرداخت می گردد و فروشنده متعهدمی شود در تاریخ مشخص و زمان معین به خریدار تحویل دهد.
• قرارداد نسیه(credits):  قراردادی  است که کالا به صورت  فوری  به  خریدار  تحویل  داده می شود  و  بهای آن در تاریخ  سررسید به فروشنده پرداخت می گردد.

بخش مشتقات:

بورس کالا به منظور عملیاتی کردن یکی از کارکردهای اصلی خود یعنی پوشش ریسک و جذب سرمایه‌گذاران از همان ابتدای تاسیس، راه اندازی قراردادهای مشتق کالایی را در دستور کار قرار داد که این مهم سرانجام در پاییز سال ۸۷ به ثمر نشست و نخستین قرارداد آتی معاملات سکه طلا در بورس کالای ایران به ثبت رسید. از آن زمان قراردادهای آتی بورس کالا با سرعت بسیار چشمگیری توسعه پیدا کرده است. همچنین در این بخش مطالعات و اقدامات اجرایی قراردادهای اختیار معامله نیز به اتمام رسیده و با دریافت مجوزهای لازم راه‌اندازی این قراردادها نیز در دستور کار بورس کالا قرار گرفته است.

• قرارداد آتی: (futures )قراردادی است که بر اساس آن فروشنده متعهد می شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمت مشخص بفروشد و در مقابل، طرف دیگر قرارداد متعهد می شود همان کالا با همان مشخصات را در سررسید معین بخرد و برای اینکه هر دو طرف به تعهدات خود عمل کنند باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین اولیه نزد اتاق پایاپای بگذارند که متناسب با تغییرات قیمت آتی باید این وجه تضمین اولیه را تعدیل کنند.
• قرارداد اختیار معامل: (options) این قرارداد شامل قرارداد اختیار خرید و قرارداد اختیار فروش می شود كه كار مطالعاتي و طراحي اين قراردادها نيز در حال اتمام است و راه اندازي آن در برنام ههاي توسعها ي بورس قرار دارد:

2-1- قرارداد اختیار خرید: قراردادي است كه به موجب آن عرضه كننده كالا، حق خريد  مقدار  معيني  از كالاي  مورد  نظر  و  منطبق  با استاندارد بورس را  در زمان معين  و  با قيمت  مشخص  به  طرف  قرارداد  مصالحه مي نمايد،  بدون آن‌كه طرف ديگر ملزم به خريد آن باشد.

2-2- قرارداد اختیار فروش: قراردادي  است  كه  به  عنوان  شرط  ضمن  عقد لازم كه  به موجب  آن  یک  طرف  قرارداد (خريدار) حق  فروش مقدار  معيني  از  كالاي مورد  نظر  و  منطبق  با  استاندارد  بورس  را  در  زمان  معين  و  با  قيمت  مشخص  با طرف  ديگر  مصالحه  مي نمايد بدون  آنكه  طرف  ديگر(فروشنده) ملزم  به  فروش آن  باشد

مراحل  خرید  در  بورس  کالای ایران

به  طور كلي  مراحل  خرید  در  بورس کالای ایران  به  شرح  ذیل  می باشد  :

از آنجايي كه  تمام  بورس هاي  دنيا، كارگزار  محور هستند  لذا  در  هيچ  بورسي امكان معامله  مستقل  براي  خریداران  یا  فروشندگان  وجود ندارد  و  حتما  مي  بايست  هرگونه  خريد يا  فروش  از طريق  یک كارگزار  صورت گيرد  و  به  همين  دليل  اولين  اقدام  هر  معامله‌گر  در بورس،  انتخاب كارگزار است.

• تكميل  فرم  ثبت  سفارش نزد  كارگزار  همراه با پيشنهاد  قيمت  و  دریافت کد  معاملاتی
• واريز  حداقل  سپرده  مورد نياز  معامله به  حساب كارگزار نزد اتاق پاياپاي
• ا نتقال  سفارش  مشتري به  تالار  معاملات  توسط  كارگزار
• شركت  در  حراج  توسط  كارگزار  و ا نجام  معامله  در  تالار
• واريز  باقيمانده  وجه  معامله  پس از كسر  سپرد‌ه‌ها  به حساب  كارگزار نزد  اتاق پاياپاي
• تسويه اسنادي معاملات  در اتاق پاياپاي  و  صدور ا سناد  معاملاتي
• تسويه  مالي معاملات درا تاق پاياپاي
• نقل وا نتقال  وجوه  پس از كسر  هزينه ها به حساب معامله گران  از  طريق  حساب بانک